Themaproject
Circulaire Windparken
De grootschalige installatie van windparken is nodig voor de energietransitie, maar gebruikt veel grondstoffen. Dit biedt kansen voor een circulaire aanpak.
Waarom is dit een belangrijk thema?
Onshore en offshore windenergie speelt een belangrijke rol in de duurzame energieambities van Europa. De komende jaren worden cruciaal voor de windindustrie in de transitie naar een circulaire industrie. Het aandeel windenergie in de Europese elektriciteitsvoorzieningsmix was in 2018 14%. Dit zal toenemen naar 50% in 2050. De eerste grote partij windturbines nadert snel het einde van zijn levensduur. De reststroom zorgt nu al voor uitdagingen. Tegelijkertijd installeert de windindustrie een nieuwe, ongekende capaciteit aan windenergie. Windparken voorzien in de behoefte aan hernieuwbare energie maar zijn niet circulair ontworpen, of slechts gedeeltelijk. Hierdoor kunnen waardevolle en kritieke materialen niet goed hergebruikt worden aan het einde van de levensduur van een windmolen. Het is daarom van cruciaal belang voor de Europese windindustrie om gezamenlijk over te stappen op meer circulaire waardeketens. Bedrijven in deze sectoren (relevant voor windparken) laten nu al een hoge mate van servitization en onderhoud zien als circulaire strategieën.
Circulariteitsdoelen
De effectdoelen voor Circulaire Windparken in het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023-2030 zijn identiek aan het effectdoel van de gehele maakindustrie, dat wil zeggen een bijdrage aan 2,2 Mton CO2-reductie (scope 1 en 2) en een bijdrage aan het verbeteren van de leveringszekerheid van de maakindustrie. De circulariteitsdoelen hangen samen met de belangrijkste ontwikkelingen in de maakindustrie en met het internationale karakter van de sector. Deze doelen zijn:
- 100 procent secundair gebruik van windturbine-materialen in 2050.
- Verplichte toepassing van gerecyclede materialen in een windturbine.
- Verminderen virgin materialen.
Deze circulariteitsdoelen hangen samen met het behalen van de volgende prestaties:
1. Circulaire windparken als prioritair thema benoemd krijgen in de nieuwe Ecodesign-richtlijn
2. Circulaire tender criteria
3. 100 procent traceerbaarheid van materialen in waardeketens in 2030
4. Samenhangend onderzoeksprogramma opzetten
5. Inkoop circulaire windparken op land versnellen
6. De afweging tussen circulariteit van materialen en CO2 reductie is helder
7. Harmonisatie van (althans een deel van) het beleid inzake windenergie
Lees verder in het NPCE (paragraaf 3.4.2, pagina 106-109).
Waar werken we nu al aan?
In 2020 werd het project Moonshot Circulaire Windparken gestart door ECHT in samenwerking met het Versnellingshuis Nederland Circulair. In dit project zijn de verschillende stakeholders in kaart gebracht die betrokken zijn bij de hele materiaalketen van windparken, zowel in Nederland als daarbuiten. Zij worden betrokken bij het proces voor het ontwikkelen van nieuwe businesscases. In augustus 2020 is een serie van drie bijeenkomsten gestart. Het doel van die bijeenkomsten was het identificeren, presenteren en ontwikkelen van business cases en samen met de leidende bedrijven in de windindustrie concrete actie ondernemen voor een circulaire windeconomie. Eind oktober 2020 startte de Circo Track Circular Windfarms voor alle partijen in de keten van windparken. Begin 2021 is het rapport uitgekomen met de resultaten van de eerste fase: The ideation process focused on circular strategies in the wind industry.
In 2021 is de tweede fase The Circular Windhub van start gegaan. Negen werkgroepen zijn aan de slag om de gesignaleerde kansen te benutten. Elke werkgroep zal bestaan uit een selecte groep experts uit de industrie. De onderwerpen lopen sterk uiteen. Er wordt onder andere gewerkt aan het bouwen van circulaire hubs bij havens, het opstellen van circulaire tender criteria, en het data gedreven bijhouden van kwaliteit van materialen die vrijkomen bij het decommissionen van windparken. Dit gebeurt op zowel lokaal, nationaal als op Europees niveau. De resultaten van deze fase zijn vastgelegd in How to facilitate the wind industry to become fully circular (ENG).
De Buyer Group Circulaire windparken op land is gestart in 2022 en stimuleert en versnelt duurzame en circulaire innovaties van windparken in Nederland. De Buyer Group zal praktijkervaring opdoen en ervaringen met circulaire proefprojecten uitwisselen op basis van een gemeenschappelijke marktvisie voor inkopers. Daarnaast zullen deelnemende overheden de beleidsvoorstellen om circulaire windparken te stimuleren toepassen en ervaringen uitwisselen.
Exploring Scenarios for a Circular Economy in Offshore Wind
Interviews
Architectenbureau Superuse werkt al 25 jaar vanuit de overtuiging dat je met gebruikt materiaal heel goed kan bouwen. Ze wonnen er zelfs een oeuvre award voor. Maar hergebruik van end-of-life (EOL) wieken, dat is wel érg specialistisch.
Ga naar interview
Waar windmolens worden vervangen door grotere, efficiëntere exemplaren, komen andere vrij voor hergebruik. Soms moet er nog wat gerepareerd of gereviseerd, maar vaak kunnen de molens rechtstreeks naar de volgende locatie worden vervoerd. Business in Wind heeft…
Ga naar interview