“De circulaire economie gaat over de maximale waarde halen uit de grondstoffen die we op aarde hebben”, legt Kersten uit. “De meeste mensen denken dan gelijk aan recyclen. Dat is heel belangrijk, maar het kan beter, zowel financieel als ecologisch. Als je een robot opnieuw kunt inzetten, dan kost dat veel minder energie en heb je een kleinere CO₂-voetafdruk dan wanneer je hem door de shredder gooit en een nieuwe robot bouwt.”

Hoe dan wel? “Het begint met goed onderhoud zodat je producten langer meegaan”, antwoordt Kersten. “En refurbishment. We verwachten dat de zelfrijdende voertuigen na ongeveer zeven jaar een mid-life renovatie nodig zullen hebben zodat we ze weer up-to-date kunnen maken.”

Updates zijn sowieso een belangrijk onderdeel van het lean engineering-principe dat het FLEET team hanteert. Denk aan het model van Tesla waarin auto’s continu via softwareaanpassingen verbeterd worden. Dat kan door getrokken worden naar de hardware. Als er in de architectuur rekening mee wordt gehouden en gekozen wordt voor een modulaire opzet, kunnen in een later stadium bijvoorbeeld de sensoren worden geupgrade.

Al die duurzaamheidsopties zijn alleen mogelijk als je heel goed de individuele status van de zelfrijdende voertuigen monitort. Vanderlande gebruikt daarvoor digital twins. Het verzamelt data van alle voertuigen op alle sites, en stelt een service- en upgradeplan op maat op. “Dat is cruciaal want als je zo’n zelfrijdend voertuig opnieuw wilt inzetten bij een andere klant, moet je kunnen aantonen dat hij nog altijd betrouwbaar opereert”, benadrukt Kersten.

“Naast de technologie is ook de relatie met de klant anders. Met elke klant maken we afspraken over de te leveren prestatie, bijvoorbeeld het verwerken van 4.000 tassen per uur. Daarbij nemen we alle complexiteit weg bij de klant door zowel het ontwerp, de installatie, de financiering, het onderhoud, product- en software upgrades en optioneel de operatie voor onze rekening te nemen. We ontzorgen de klant dus compleet. Helemaal in het geval van bagagerobots is dit een groot voordeel voor de klant, want deze technologie is anders dan wat ze gewend zijn en ontwikkelt zich ontzettend snel.”

Rethink

Kersten: “Circulariteit gaat voor ons over hoe je met zo min mogelijk materiaal zoveel mogelijk prestatie kunt genereren over de gehele levenscyclus. Het modulaire ontwerp maakt het mogelijk dat deze autonome robots flexibel en schaalbaar wereldwijd allerlei piekbelasting kunnen opvangen. Je zet ze in waar capaciteitsbehoefte is en neemt ze daarna weer terug om in te zetten op een andere plek. We zien de hele wereld als onze marktplaats en er is altijd ergens wel een piek die onze robots kunnen invullen.”

“De grootste impact zit in het voorkomen van assets die niet optimaal gebruikt worden, en daarmee het besparen van ontzettend veel materiaal. Conventioneel zet een luchthaven bagagelogistiek neer voor 15 jaar, met de verwachting dat de piek aan het einde van deze jaren zit. Dat hoeft met FLEET niet meer. FLEET betekent geen fixed assets meer, maar voertuigen die op verschillende plekken op verschillende manieren in te zetten zijn.”

Re-use & repair

Behalve dat het systeem modulair is opgebouwd, zijn de voertuigen zelf ook modulair ontworpen. Componenten die snel verouderen, zoals sensoren en batterijen, kunnen makkelijk vervangen worden. “Doordat we een as-a-service business model hanteren, is het in ons eigen belang dat het systeem en dus ook de voertuigen zo lang mogelijk meegaan. Het is namelijk ons bezit, niet dat van de luchthaven,” aldus Kersten.

Kersten: “De circulaire economie is slechts een van de drijfveren bij het integreren van circulariteit binnen Vanderlande. Klanten zien circulariteit als een steeds belangrijker onderwerp. Zo zijn luchthavens in Europa vaak overheid gerelateerd. Het zijn geen organisaties gericht op alleen winstmaximalisatie, maar op resultaten. Ook op het gebied van duurzaamheid. Vanuit de overheid is duurzaamheid steeds meer een voorwaarde om te verantwoorden dat luchthavens mogen blijven groeien. In tenders zie je termen als duurzaamheid en circulariteit daarom steeds vaker opduiken. Een knelpunt daarbij is dat wat er dan op dat gebied gevraagd wordt, vaak open omschreven is en moeilijk te meten. Daar moet je dan met de klant over in gesprek.”

Markt vergroten

“Dit as-a-service business model creëert een heel andere inkomstenstroom dan we gewend zijn,” zegt Kersten. Niet in een keer een enorm bedrag, maar een jaarlijks terugkerende cashflow. Dit zorgt dus voor meer stabiliteit en voorspelbaarheid, en dus minder risico. Life-cycle services is goed voor meer dan 20% van de totale omzet bij Vanderlande. Verder zit je hiermee veel dieper in de operatie van de klanten en wordt het klantcontact daarmee ook intensiever. Omdat we de beschikking hebben over meer data, leer je ook veel meer hoe een systeem gebruikt wordt en waar dus onderhoud, verbeteringen en innovaties nodig zijn. Een heel andere manier van werken, het is eigenlijk een nieuwe markt die je zelf aan het creëren bent bij bestaande klanten.

Innovaties toepassen

Kersten: “Het as-a-service business model was niet mogelijk geweest zonder de laatste digitale ontwikkelingen te integreren in dit systeem. Omdat op het gebied van technologie en business een andere manier van werken is, hebben we de ontwikkeling hiervan vanaf het begin ook echt los van de bestaande operatie geplaatst.”

“De combinatie van zaken als machine learning, internet of things en kunstmatige intelligentie leidt tot zelf optimaliserende systemen en een flexibel ontwerp. Hier zit voor ons de grote circulaire winst. Alles zo ontwerpen dat met minimale inzet van materiaal maximale prestaties neergezet kunnen worden. Prestaties voor de klant, maar ook prestatie op het gebied van levensduur van het systeem.”

Kersten: “Circulaire oplossingen in combinatie met een as-a-service business model levert een betere relatie met klanten op. Je zit heel dicht op hun eigen operatie met je eigen mensen, en beschikt over data die wordt gemeten in het systeem. Dit zorgt er voor dat je veel beter met de klant kan meedenken over hoe zijn doelen bereikt kunnen worden.

Ten tweede levert dit-as-a-service business model een stabielere cashflow op. Dan moet het wel goed ingeregeld zijn. Hier gaat nog wel wat aan vooraf. De voorinvestering die de klant normaal betaalt, is nu voor eigen rekening. Zorg dus dat je intern de financiële mensen op tijd meeneemt. Ook luchthavens zijn niet altijd gewend om periodiek op basis van resultaten af te rekenen, dus hier zijn vaak ook wat gespreken voor nodig.

Een laatste belangrijk resultaat voor ons is de roadmap die dit heeft opgeleverd op het gebied van innovatie. Door gewoon te beginnen, hebben we nu veel meer zicht op wat belangrijk is om een nog beter en nog circulairder systeem te ontwikkelen. Voorbeelden zijn robots en software beheren, opschalen in zijn algemeen, maar ook de retourloop voor componenten organiseren en het opzetten van de recyclingloop aan het einde van de levensduur.”

Ten eerste: gewoon starten! We zijn begonnen vanaf een wit vel papier met als doel om circulariteit integraal in het ontwerp mee te nemen. Zorg dat je los van de reguliere operatie, daar waar nodig, mensen en middelen vrijmaakt om echt een stap te kunnen zetten. De design fase is daarbij erg belangrijk. Ga vanuit dit eerste ontwerp met heel je supply chain in een vroeg stadium in gesprek hoe je een dergelijk modulair systeem mogelijk kunt maken, maar ook hoe je reverse logistics en/of servitization op de juiste manier toe kan passen.

Ten tweede is het belangrijk de klant op tijd te betrekken. In eerste instantie vonden bijvoorbeeld luchthavens het lastig om veranderingen door te voeren, dus daar moest toen het business model op aangepast worden. Het is dus belangrijk om goed in gesprek te gaan met je klanten, omdat het voor hen een grote verandering kan zijn om zomaar over te stappen van een product naar een service. Ook het SMART (specifiek, meetbaar, actiegericht, resultaat georiënteerd, tijdsgebonden) maken van de circulaire ambities in een tender vraagt om veel gesprekken met de klant.

Tenslotte is standaardisering een must. De kunst bij servitization is om op een gestandaardiseerde manier aan asset management te doen. Dit is ook een harde voorwaarde om op het gebied van re-use en repair echt circulair te worden. Wees hier heel rigide in en denk na over hoe je robots en software wilt beheren, het op grote schaal uitvoeren van upgrades en reparaties, het regelen van de retourloop van componenten, en natuurlijk het regelen van de recyclingloop van materialen aan einde van de levensduur.

Meer informatie over het FLEET systeem live in actie op Rotterdam – The Hague Airport: https://youtu.be/6Gum5E3z9hM