Visie van het kabinet op de toekomst van de industrie in Nederland

We leven in een turbulente wereld, nog afgezien van de actuele coronacrisis. In de kamerbrief “Visie van het kabinet op de toekomst van de industrie in Nederland” staat beschreven wat de bijdrage van de industrie kan zijn aan een hoger groeivermogen van de economie, een duurzame samenleving en aan een weerbaar en krachtig Europa. Wij hebben de belangrijkste punten omtrent verduurzaming, circulaire economie en grondstofrisico’s samengevat. 

“De trend naar verduurzaming is onmiskenbaar”

Verduurzaming & circulaire economie als kader voor groei

Kamerbrief: “De trend naar verduurzaming is onmiskenbaar. De samenleving stelt steeds meer eisen aan de industrie. Het Klimaatakkoord van Parijs, de OESO richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de Europese Greendeal zijn daar uitingen van. Het kabinet hecht aan een sterke industrie in Nederland en wil deze in Nederland op een duurzame wijze verder laten groeien. Dat is nodig om de economie op een hoger groeipad te krijgen, Europa sterker en weerbaarder te maken in de wereld en om een bijdrage te kunnen blijven leveren aan de maatschappelijke uitdagingen waarvoor we ons gesteld zien.

De industrie kan gezien het niveau en de groei van de arbeidsproductiviteit een bijdrage aan het verhogen van het groeivermogen leveren. Het kabinet hecht daarom zeer aan de positie van de industrie in Nederland. Dit zal gezien onder meer het Klimaatakkoord en het Rijksbrede programma Circulaire Economie wel gepaard moeten gaan met veel minder CO₂-uitstoot, minder grondstoffengebruik en minder uitstoot van schadelijke stoffen.”

“Groei zal gepaard moeten gaan met veel minder CO₂-uitstoot, minder grondstoffengebruik en minder uitstoot van schadelijke stoffen”

Én als kans

Kamerbrief: “Het verduurzamen van de industrie is niet alleen een uitdaging, maar ook een kans voor onze economie om internationaal koploper te zijn en kansrijke (duurzame) businessmodellen te vermarkten in het buitenland. De snelste groei in toegevoegde waarde van onze export zien we de laatste jaren in producten met een hoge technologische complexiteit zoals complexe machines. Deze innovatieve sectoren zijn daarmee belangrijke troeven voor onze toekomstige export en ons verdienvermogen.

De Nederlandse industrie zal nog innovatiever moeten worden dan die al is. Steeds meer landen hebben hetzelfde technologische niveau als wij, en als de kosten daar lager zijn dan lopen we een risico. Dit betekent dat bedrijven dus moeten blijven investeren in nieuwe producten met een hoge toegevoegde waarde, want het wordt steeds moeilijker om in ‘commodity’ markten een positie te handhaven. Gebruik makend van de kansen die de nieuwe digitale technologieën bieden zal de Nederlandse industrie het in toenemende mate moeten hebben van meer complexe producten en een sterkere positie in mondiale groeimarkten. En de industrie zal moeten inspelen op de trend van ‘verdienstelijking’ (servitization) en op de ontwikkeling naar een platformeconomie, omdat dat manieren zijn om meer waarde aan producten toe te voegen.”

Nederland heeft juist door zijn ligging, bestaande industrie en kennis een prima basis voor die transformatie naar een duurzame basisindustrie en daarmee ook voor het behoud ervan voor Nederland.”

“De industrie zal moeten inspelen op de trend van ‘verdienstelijking’ (servitization) en op de ontwikkeling naar een platformeconomie”

Grondstofrisico’s blootgelegd door de coronacrisis

Kamerbrief: “De coronacrisis heeft, buiten de forse aanslag op de economie, ook een aantal risico’s in de economie blootgelegd. Wereldwijd zijn fabrieken tijdelijk stil komen te liggen, waardoor producten niet werden geleverd en ook hier in Nederland de productie verstoord is geraakt. In het bijzonder hebben we ervaren dat Nederland afhankelijk is van het buitenland voor de levering van essentiële medische goederen als medicijnen en persoonlijke beschermingsmiddelen.

Het is onzeker hoe deze ontwikkelingen verder gaan de komende jaren, de kans is echter reëel dat de trend van veranderende handels- en productiepatronen zich voortzet. Sinds 2010 is globalisering gestabiliseerd. De internationale handel groeit nog wel, maar loopt meer in de pas met de economische groei, terwijl de groei van de handel in het verleden veel hoger lag dan de economische groei. Het aandeel van de toegevoegde waarde in de export die in andere landen is geproduceerd neemt sinds een jaar of tien af, en de buitenlandse investeringen in productiecapaciteit zijn gestabiliseerd. De coronacrisis komt hier nog eens bij. Het effect kan zijn dat bepaalde waardeketens korter worden, markten eerder regionaal worden dan mondiaal en dat bedrijven ervoor kiezen om eerder internationaal uitbestede productietaken nu in het land van eigen vestiging te organiseren (reshoring) of elders in de EU (nearshoring).”

“Het kan zijn dat bepaalde waardeketens korter worden”

Risico’s kritieke grondstoffen

Kamerbrief: “Behalve dat minder gebruik van grondstoffen hand in hand gaat met duurzaamheid, zitten er ook politieke risico’s aan het grondstoffenvraagstuk. Dit speelt met name ten aanzien van de zogeheten kritieke grondstoffen, vaak noodzakelijk voor de productie van hoogwaardige, hoogtechnologische producten. Bij deze grondstoffen is de mijnbouw of een cruciale stap in het verdere productieproces geconcentreerd bij actoren die hun overmacht in de waardeketen soms uitbuiten voor geopolitiek gewin. Bij kritieke grondstoffen kan een verstoring in de levering, die in het verleden regelmatig politiek ingegeven zijn, zorgen voor langdurige verstoring van productieketens.”

Benieuwd of jij risico loopt met betrekking tot kritieke grondstoffen? Bezoek dan de Grondstoffenscanner