“Wij geven circulariteit vorm op een manier die verder gaat dan het geven van mooie PowerPoints en inspirerende lezingen. Wij dóen het gewoon. “

Marco Pastoor en Franjo Stakovic werkten allebei bij een grote Scandinavische pompenproducent. Raar eigenlijk, dachten ze, dat we die pompen na verkoop nooit meer terugzien. Marco leidde een pilot in de Nederlandse markt en merkte dat installateurs enthousiast waren. Maar dan wilden ze wel oude pompen van ieder merk kunnen inleveren, en niet alleen die van het Scandinavische bedrijf. Na een aantal brainstormsessies met de branchevereniging lag er een plan voor ketenaanpak. Marco en collega Franjo sprongen in het diepe, namen ontslag en richtten Circospin op.

lees verder onder de foto (links: Marco Pastoor, rechts Franjo Stakovic)

“Raar dat we die pompen na verkoop nooit meer terugzien”

Wat is de circulaire stap die jullie gemaakt hebben?

“Wij geven circulariteit vorm op een manier die verder gaat dan het geven van mooie PowerPoints en inspirerende lezingen. Wij dóen het gewoon. De overheid wil dat Nederland in 2050 circulair is; in 2035 al voor 50 procent. Dat doel bereiken we alleen als alle stakeholders meedoen. We zijn ongeveer een jaar geleden begonnen en inmiddels zijn er ruim 180 inzamelpunten voor oude circulatiepompen. Een pomp bestaat voor 70 tot 80 procent uit metaal. Dat materiaal is goed opnieuw te gebruiken, die cirkel moeten we kunnen sluiten met alle ketenpartners.”

“Inzameling is nog maar het begin. Onze bakken staan bij groothandels, zodat installateurs hun oude pomp meteen kunnen inleveren wanneer ze een nieuwe kopen. Grotere installateurs vragen vaak een eigen bak aan. En bij renovatieprojecten kan het ook heel handig zijn om onze bak te plaatsen. Het aantal aanvragen zit flink in de lift. We leren nu lopen, zeggen we vaak. Hopelijk kunnen we binnenkort van lopen naar rennen: echt versnellen, door een manier te vinden om refurbished producten die aan alle eisen voldoen weer terug in de markt te zetten. Hoe precies, dat is een leerproces. Niemand heeft een blauwdruk voor hoe je dat aanpakt.”

“Er zijn nu ruim 180 inzamelpunten voor oude circulatiepompen”

Wat is de grootste winst?

“De impact van 200.000 ingezamelde circulatiepompen is groot. Dat levert 425.000 kilo nieuwe grondstof op, je bespaart er 900 ton CO2-uitstoot en 1,2 miljoen hectoliter water mee, en het biedt 3.300 uur sociaal werk. Die cijfers worden alleen maar beter naarmate we de cirkel met alle ketenpartners beter weten te sluiten.”

“Wij maken inzichtelijk waar de ingeleverde pompen vandaan komen door aan elk product een QR-code toe te kennen. Wie een bak van ons heeft geplaatst, krijgt achteraf een keurige rapportage over wat erin zat. Met producenten maken we afspraken over welk deel van het ingeleverde product ze terug willen. Van de rest maken we monostromen voor de afvalverwerker. Het sorteren naar merk gebeurt op een sociale werkplaats in Rotterdam, waar migranten, langdurige werklozen en ex-gedetineerden werken. Zij worden gecoacht en krijgen de ruimte om te leren. Er is een enorm tekort aan techneuten. Hoe mooi zou het zijn als deze werknemers uiteindelijk bij ketenpartners geplaatst kunnen worden in een technische functie? Onze samenwerkingspartner in Rotterdam heeft daar ervaring mee, dus we hebben er alle vertrouwen in dat dit gaat werken.”

“De sociale werkplaats waarmee we samenwerken kan technisch personeel opleiden”

Wat is de grootse uitdaging?
“Mensen denken vaak dat circulariteit vanzelf gaat. Soms verwachten ze zelfs geld terug bij het inleveren van materiaal. De gedachte is dan: ‘ik lever iets van waarde in’. Dat klopt op zich ook wel, maar in dat plaatje wordt de factor arbeid onderschat. Het neerzetten van de bakken, het sorteren en administreren, de hele logistiek in de keten, het kost allemaal tijd. We leven nu nog in een financieel gedreven maatschappij; we moeten veel meer richting echt maatschappelijk verantwoord ondernemen. De overheid speelt daarin een cruciale rol. Tot nu toe jammer genoeg vooral met stimuleringsmaatregelen – regelgeving zou beter helpen.”

“De manier waarop tot dusverre naar circulariteit wordt gekeken, gaat vaak vooral over recycling. Er valt nog veel te winnen door beter te kijken of je ook nog wat anders kan met teruggenomen materiaal. Daarvoor zijn korte lijnen nodig, en intensief overleg met producenten. Zeker bij een product als een circulatiepomp komen aansprakelijkheid en garantie om de hoek kijken wanneer je reviseert met niet-originele onderdelen. Daarover moet binnen de keten goed overleg zijn. Wij zien de oplossing vooral in de zogenoemde PAAS-modellen: product as a service. Maar er is nog een hoop communicatie nodig om iedereen daarvoor te mobiliseren.”

“Wij zien de oplossing in product as a service”

 

Welke circulaire stappen staan op de planning?

“We zijn gestart met circulatiepompen, omdat daar nu eenmaal onze expertise lag. Maar eenmaal bezig, kregen we al gauw nieuwe vragen. Over rioolgemalen, bijvoorbeeld. Die bestaan niet alleen uit een pomp, maar ook uit een kast, een vlotter, leidingwerk, enzovoort. Die grotere keten willen we gaan sluiten via Circogemaal. Onze e-tak groeit nog sneller: de helft van alle installateurs met wie we samenwerken zit in de elektra. Daar komen groepenkasten terug, schakelmateriaal, noem maar op. Die keten zetten we op via Circolektra. Grote spelers weten ons steeds beter te vinden. Ook uit het buitenland komt meer vraag.”

“We zouden heel graag zien dat Stichting Open ons als natuurlijke partner gaat beschouwen. We zijn geen concurrenten, we delen een gezamenlijke doelstelling. Binnen de maakindustrie als geheel mag wat ons betreft bekender worden dat wij kunnen helpen om producten terug te krijgen. De markt is ingewikkeld, het sluiten van een circulaire keten is niet iets wat je er zelf even bij doet.”

“Stop met praten, doe gewoon mee”

Meer weten? Bezoek de website van Circospin.

Gepubliceerd in april 2023.