Beeldvorming Innovatiemotoren Circulaire Maakindustrie

Circulaire oplossingen zijn gebaat bij de opbouw van een goed functionerend innovatiesysteem. Het project beeldvorming innovatiemotoren Circulaire Maakindustrie onderzocht structurele knelpunten in het innovatiesysteem, bestaande uit alle belanghebbende partijen, zoals ondernemers, kennisinstellingen, overheid, financiële instellingen en consumenten. Dit gebeurt aan de hand van de systeemfuncties van prof. dr. Marko Hekkert.

De opgehaalde informatie voedt vervolgens de initiatieven die vanuit het Uitvoeringsprogramma met dit brede speelveld worden opgepakt. De beelden over de innovatiesysteem-functies worden per ‘productcluster’ in kaart gebracht met een speciaal tool. Deze clusters zijn onder andere: Kapitaalgoederen (OEM en toeleveranciers), Consumentenproducten, Materialen en verbruiksartikelen, Machinebouw en Bouw en constructie.

De opdrachtgever voor dit pilotproject was het Regieteam van het Uitvoeringsprogramma Circulaire Maakindustrie, met daarin vertegenwoordigers van de SER, Rijksoverheid, kennisinstellingen, brancheorganisaties, industrie, provincies en MKB. De uitvoering was in handen van het team Kennisintegratie van het Uitvoeringsprogramma Circulaire Maakindustrie, dat bestaat uit een netwerk van professionals van onder andere PBL, TNO, LBP Sight en CIRCO. De benodigde informatie is opgehaald in samenwerking met verschillende branche-organisaties. Professor Marko Hekkert van de Universiteit Utrecht toetstede opzet en inhoud. Ruysdael stelde de infrastructuur en webapplicatie beschikbaar.

Lees hieronder verder over innovatiemotoren.

Technologische Innovatie Systeembenadering (TIS)

De TIS-benadering stelt dat nieuwe technologie tot stand komt door de input van een groot aantal spelers en dat voor succesvolle ontwikkeling en diffusie van technologieën vaak specifieke regels nodig zijn. De spelers en regels vormen samen het innovatiesysteem. Goed functionerende Technologische Innovatie Systemen leiden over het algemeen tot snelle ontwikkeling en diffusie van technologie, terwijl matig functionerende Technologische Innovatie Systemen leiden tot trage diffusie van nieuwe technologie.

Zeven processen voor een goed functionerend TIS

Door uitgebreid wetenschappelijk onderzoek naar Technologische Innovatie Systemen weten we welke processen in een TIS dienen plaats te vinden, willen deze goed functioneren:

• Kennisontwikkeling.
• Uitwisseling van kennis.
• Ondernemerschap: Voldoende ondernemers die experimenteren met de nieuwe technologie.
• Mobiliseren van middelen: Voor kennisontwikkeling en bedrijvigheid zijn middelen nodig (zowel financieel als menselijk kapitaal).
• Richting geven aan het zoekproces: Het blijkt dat innovatie veel beter loopt als er helder gearticuleerde verwachtingen zijn over wat de technologie kan betekenen en hoe het technologische pad eruit kan zien. Dit reduceert onzekerheden en maakt dat meer spelers het innovatietraject instappen.
• Marktvorming: het openen van nieuwe markten. Voor radicale nieuwe technologie zijn markten vaak nog afwezig en spelers in het innovatiesysteem dienen veel te investeren in het bekendmaken van de technologie en het opleiden van potentiële consumenten.
• Doorbreken van weerstand: er is vaak veel weerstand tegen radicale verandering. Spelers in het innovatiesysteem dienen deze weerstand op de een of andere manier te overwinnen. Dit is vaak een traag en moeilijk proces

Het blijkt dat deze zeven processen elkaar sterk beïnvloeden, zowel positief als negatief. Dit noemen we motoren van innovatie. Positieve feedbackprocessen tussen de processen leiden tot een snelle opbouw van het innovatiesysteem terwijl negatieve feedbackprocessen het innovatiesysteem snel kunnen laten desintegreren.