Het roer drastisch omgooien richting een volledig duurzame en circulaire bedrijfsvoering is voor de meeste mkb-maakbedrijven een brug te ver, merkt Jean Louis Steevensz, lector Business (Service) Innovatie bij Fontys International Business Studies. Samen met een collega-onderzoeker deed Steevensz een pilotstudie met Dynamic Business Modeling. Het leverde de drie deelnemende ondernemingen nieuwe inzichten op over de stappen naar een duurzaam verdienmodel. Een vervolgonderzoek zit in de pijplijn, kondigt Steevensz aan.

“Vanuit het mkb zien we een toenemende vraag naar kennis over vooral de transitie naar duurzame verdienmodellen. Mkb’ers willen best verduurzamen, maar wat we in de praktijk zien, is dat ze na de eerste oriënterende stappen verstrikt raken in de complexiteit en de handdoek in de ring gooien. Het blijkt in de praktijk lastig om van een traditioneel lineair businessmodel over te stappen naar een circulair businessmodel. Een lineaire business case is nu eenmaal veel overzichtelijker. Ondernemers willen vooraf kunnen overzien wat de gevolgen zijn voor hun verdienvermogen.  

“Een deelnemer aan ons pilotonderzoek is actief als machinebouwer in de groente- en fruitverwerkende sector. In een traditioneel make-and-sell-businessmodel weet je als ondernemer precies welke kosten je moet maken en welke inkomsten je verkoop oplevert. Een eerste stap richting verduurzaming is om ook services aan te gaan bieden. Dat kan in allerlei gradaties.

Een klassiek onderhoudscontract is daarbij de meest bekende vorm. Hiermee bied je als machineproducent vooraf ingeplande onderhoudsmomenten aan, al dan niet in combinatie met de rest van de productieketen. Door bijvoorbeeld de messen van een snijmachine te vervangen, vóór het moment dat de producten niet meer mooi uit de machine komen, waarborg je de continuïteit van de bedrijfsvoering van je klant. Als toeleverancier kun je meer waarde creëren door je services verder uit te breiden.

 “Met Dynamic Business Modeling (DBM) kunnen we praktijksituaties nabootsen met gekwantificeerde simulaties. Je voert in welke stap je wilt zetten, bijvoorbeeld het aanbieden van voorspellend preventief onderhoud. Welke systemen en diensten moet je daarvoor optuigen en wat kost dat? Door deze gegevens zo gedetailleerd mogelijk in te voeren, kan het model voorspellen wat de effecten van de bijbehorende keuzes en beslissingen zijn voor omzet en verdienvermogen. Zo weet je als ondernemer beter waar je aan begint.

DBM is geworteld in de systeemdynamica, een holistische benadering om complexe systemen te bestuderen. De financiële consequenties van opties en scenario’s worden zichtbaar en kunnen geduid worden tegen de achtergrond van de actuele financiële gegevens. In onze pilot zagen we dat het opstellen van het DBM op zich vaak al fungeerde als een wake-up call voor de ondernemer, die hierdoor scherper inzicht kreeg in de vormgeving van de eigen bedrijfsstrategie en de interne en externe bedrijfsvoering.” 

“De deelnemers aan de pilot kregen door het voorspelmodel een duidelijker beeld van hun route naar het implementeren van services, als eerste stap naar verduurzaming. Een van deelnemers aan de pilot zei: ‘Ik kan misschien niet alles in één keer implementeren, maar ik heb nu wel een idee waar ik naar kan kijken en wat de mogelijkheden zijn.'”

“Voor veel ondernemers voelt nieuwe regelgeving als een materialenpaspoort nu nog als een enorme kostenpost, een nieuwe spelregel waar geen geld mee te verdienen valt. De resultaten uit de pilotstudie nuanceren dat beeld. Een transitie naar services zorgt er voor dat de band met de klant inniger wordt en langduriger. Een langere levensduur en het zuiniger gebruik van energie bespaart de klant geld en brengt diens duurzaamheidsdoelen dichterbij.

Het geld dat het mkb-maakbedrijf verdient door de services kan vervolgens weer geïnvesteerd worden in de verduurzaming van de eigen bedrijfsvoering. Zo snijdt het mes aan twee kanten en kan de route naar een duurzame, circulaire bedrijfsvoering stap voor stap worden afgelegd, met voorspelbare en daardoor beheersbare risico’s.”

Voor het vervolg van deze studie door Fontys, Hogeschool Rotterdam en Saxion zijn nog partners nodig. De geschatte tijdsinvestering van deelname is 40 tot 80 uur. Nieuwsgierig geworden? Neem contact op met: Jean Louis Steevensz, via rgbsi@fontys.nl